Με τα νέα θανάτων και ασθενειών να διαδίδονται σε ασύλληπτες ταχύτητες, δεν είναι περίεργο πληθώρα ανθρώπων να ανησυχούν και να πανικοβάλλονται για το φόβο απόκτησης του κορονοϊου. 

Ο ιός, γνωστός ως και COVID-19, πιθανότατα προερχόμενος από νυχτερίδες και εξαπλωμένος στους ανθρώπους σε μία κινέζικη αφορά στην πόλη Wuhan το 2019, έχει προκαλέσει τον θάνατο, τη μόλυνση ασθενών και έχει διασκορπίσει το φόβο σε όλο τον πλανήτη.

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, ο φόβος ασθενείας από τον κορονοϊό είναι μία κατανοητή αντίδραση στο άγνωστo, αλλά σε μερικούς ανθρώπους έχει προκαλέσει μεγάλη ευαισθησία. Για τον περιορισμό τους, προτείνεται η μείωση της έκθεσης στα μέσα δικτύωσης και η ενημέρωση από μία, έμπιστη βάση δεδομένων.

Το άγνωστο είναι πιο πιθανό να προκαλέσει φόβο παρά το γνωστό.

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Baruch Fischhoff, καθηγητή στο Carnegie Mellon University, "είναι φυσιολογικό να φοβόμαστε το άγνωστο, που η γρίπη, δε θεωρείται."

Ενώ ο φόβος για το άγνωστο θεωρείται ανθρώπινο ένστικτο που ενεργοποιείται για την προστασία από την πιθανή απειλή, μερικοί σε αυτές τις περιπτώσεις – όπως ήταν και στην περίπτωση των SARS, του ιού Avian flu και του Ebola – μπορεί να προκαλέσει ξενοφοβία.

«Πολλές φορές υπάρχει μειωμένη πληροφόρηση σχετικά με τα προβλήματα υγείας κάθε χώρας και αυτό είναι που μας προκαλεί τον φόβο για την επαφή με άλλες εθνότητες” 

Κάποια άτομα είναι πιο επιρρεπή στο στρες σχετικά με πανδημίες. Όπως και με κάθε συναίσθημα, ή κατάσταση υγείας, το πως το αντιμετωπίζει ο καθένας σε κάθε γωνιά της γης διαφέρει. Η Julie Pike, κλινικός ψυχολόγος με ειδικότητα στις αγχώδεις διαταραχές, αναφέρει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι υπερεκτιμούν τις απειλές και υποτιμούν τις μεθόδους διαχείρισης του ζητήματος.

Συνεπώς, όλη αυτή η κατάσταση που επικρατεί οδηγεί στην πιθανότητα αύξησης των συμπτωμάτων του φόβου ασθενείας. 

Νοσοφοβία – Φόβος ασθενείας

Ο φόβος ασθενείας, γνωστός και ως υποχονδρίαση, είναι μία ψυχιατρική κατάσταση στην οποία ένα άτομο ασχολείται με την ανάπτυξη ή την κατοχή μίας σοβαρής ιατρικής νόσου. Τα άτομα με αυτή την κατάσταση μπορεί να έχουν διαγνωστεί και με άλλες ιατρικές καταστάσεις στο παρελθόν, αλλά όχι κάτι σοβαρό που να πλήττει την υγεία τους. Εάν μία ιατρική κατάσταση είναι παρούσα, το άτομο παρουσιάζει άγχος απόκτησης μίας νόσου, το οποίο να κυμαίνεται σε υψηλό και υπερβολικό βαθμό.

Τα συμπτώματα

Τα άτομα με νοσοφοβία έχουν υψηλό επίπεδο άγχους για την υγεία τους και εύκολα απειλούνται από μία ασθένεια, είτε όταν κάποιος ήδη νοσεί ή ακόμα και όταν η διάδοση της νόσου δημοσιεύεται στα μέσα ενημέρωσης. Ανησυχούν για την κατάσταση της υγείας τους και παρουσιάζουν υπερβολικές συμπεριφορές προστασίας της υγείας τους, όπως συνεχή έλεγχο των συμπτωμάτων στο σώμα τους. Μερικά άτομα με αυτή τη διαταραχή αποφεύγουν καταστάσεις που φοβούνται ότι θα μεταδοθεί η νόσος, είτε πρόκειται για ιατρικά κέντρα ή για επαφή με φιλικά τους άρρωστα πρόσωπα.

Τα σωματικά συμπτώματα δεν είναι συχνά εμφανή και η δυσφορία που προκαλείται προέρχεται από την ανησυχία του ατόμου σχετικά με την αιτία ή την σημασία της νόσου για το ίδιο. Οι σκέψεις για την ασθένεια μπορεί να είναι τόσο υπερβολικές που να γίνουν κεντρικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του και της αυτό-εικόνας του ατόμου. Οι ασθένειες αποτελούν, συνήθως, το πιο συχνό θέμα συζήτησής του και κάθε στρεσογόνο γεγονός που του συμβαίνει αυξάνει την ανησυχία και την πιθανότητα ασθενείας. Αυτό το υψηλό επίπεδο άγχους μπορεί να ενοχλεί και να εκνευρίζει τους άλλους, οδηγώντας σε κακή ποιότητα κοινωνικών, οικογενειακών και φιλικών σχέσεων.

Αιτίες

 Η αιτία του φόβου ασθενείας δεν είναι γνωστή και εξακριβωμένη. Γενικά έχει να κάνει με μία χρόνια κατάσταση που ξεκινάει στην αρχή ή στα μέσα της ενήλικης ζωής. Το άγχος κατά κύριο λόγο αποτελεί το  βασικό παράγοντα της καθημερινότητας των ατόμων αυτών και σίγουρα το πρώτο σύμπτωμα κατά την εμφάνιση κάποιας ένδειξης νόσου. Επίσης, ιστορικό κακής παιδικής ηλικίας ή σοβαρής χρόνιας ασθένειας μπορεί να είναι παράγοντας κινδύνου ανάπτυξης φόβου ασθενείας στην ενήλικη ζωή.

Ο φόβος ασθενείας παρουσιάζεται τόσο σε γυναίκες όσο και σε άντρες και υπολογίζεται περίπου στο 1,3 με 10% του πληθυσμού.

Θεραπεία

Τα άτομα με διαγνωσμένο φόβο ασθενείας εντοπίζονται κυρίως σε ιατρικά παρά σε ψυχολογικά κέντρα επειδή κατατάσσουν τους εαυτούς τους στους ασθενείς. Είναι συχνό το φαινόμενο να αλλάζουν συνέχεια γιατρούς και να αναζητούν διάγνωση ενώ ο περιορισμός των επισκέψεων σε ιατρικές δομές αποτελεί σημαντικό στοιχείο της θεραπείας και της αποτροπής υπερβολικών εξετάσεων και διαδικασιών υγείας.

Η φαρμακοθεραπεία συστήνεται στα άτομα με φόβο ασθενείας, έπειτα από καθοδήγηση και συμβουλή ιατρού ή ψυχίατρου. Η ψυχοθεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική μορφή θεραπείας καθώς βοηθάει στο άτομο να αναγνωρίσει τις παράλογες δυσλειτουργικές σκέψεις, τα αίτια της εμφάνισης της φοβίας και να μάθει δεξιότητες διαχείρισης του άγχους.