
H ψυχογενής ανορεξία αποτελεί μια από τις κατηγορίες των διαταραχών πρόσληψης τροφής η οποία χαρακτηρίζεται από απώλεια κιλών (ή έλλειψη απαραίτητου για την ανάπτυξη βάρους), δυσκολία διατήρησης ενός κατάλληλου βάρους σώματος για το ύψος, την ηλικία και το ανάστημα καθώς επίσης και με στρεβλή εικόνα σώματος.
Τα άτομα που πάσχουν από ανορεξία περιορίζουν τις θερμίδες που καταναλώνουν και το είδος των φαγητών που επιλέγουν. Μερικά άτομα, μάλιστα, υπερβάλλουν σε τόσο μεγάλο βαθμό, όπου βρίσκουν τρόπους για να αποβάλλουν την τροφή μέσω της πρόκλησης εμετού.
Η ανορεξία συναντάται σε όλες τις ηλικίες, φύλα, εθνικότητες και φυλές. Ιστορικοί και ψυχολόγοι του παρελθόντος έχουν βρει αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη συμπτωμάτων ανορεξίας περίπου 100 χρόνια πριν!
Ενώ η διαταραχή συνήθως κάνει την εμφάνιση της κατά τη διάρκεια της εφηβείας, όσο περνούν τα χρόνια ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός παιδιών και μεγαλύτερων ενηλίκων λαμβάνουν διάγνωση ψυχογενής ανορεξίας. Δεν μπορεί κάποιος να καταλάβει την ύπαρξη της διαταραχής με μοναδικό κριτήριο την εμφάνιση. Με άλλα λόγια, δε χρειάζεται ένα άτομο να είναι αδύνατο για να έχει ανορεξία, καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι και μεγαλύτερα σε όγκο άτομα μπορεί να πάσχουν από ανορεξία.
Ανησυχητικά σημάδια της ψυχογενής ανορεξίας:
Συμπεριφορικά:
Μεγάλη απώλεια κιλών
Τα άτομα αυτά συνήθως φοράνε πιο φαρδιά ρούχα για να κρύψουν την απώλεια κιλών η για να ζεσταθούν
Έχουν ισχυρό ενδιαφέρον με το βάρος, το φαγητό, τις θερμίδες, τα γραμμάρια και τη δίαιτα
Αρνούνται να φάνε συγκεκριμένες τροφές, σταδιακά ελατώνουν την κατανάλωση φαγητού ή αποκόβουν ολόκληρες κατηγορίες φαγητών (π.χ. δεν καταναλώνουν υδατάνθρακες)
Κάνουν συχνά σχόλια για το βάρος τους (π.χ. νιώθω χοντρός/η) παρά την απώλεια κιλών.
Παραπονιούνται για δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος, δυσανεξία, λήθαργο
Δεν παραδέχονται ότι πεινούν
Αναπτύσσουν τελετουργικά γύρω από το φαγητό (π.χ. τρώνε συγκεκριμένες ώρες, μασούν συχνά μαστίχα, τακτοποιούν πολύ ώρα τις τροφές μέσα στο πιάτο τους)
Μαγειρεύουν για τους άλλους χωρίς να τρώνε οι ίδιοι
Συχνά βρίσκουν δικαιολογίες για να αποφύγουν γεύματα ή καταστάσεις που έχουν σχέση με το φαγητό
Ισχυρή ανάγκη για ‘’κάψιμο’’ των θερμίδων που κατανάλωσαν.
Διατηρούν σκληρό πρόγραμμα προπόνησης – παρά τον καιρό, την κούραση, την ασθένεια ή τον τραυματισμό
Απομόνωση από φίλους και μυστικότητα
Δε τους αρέσει να τρώνε σε κόσμο
Δεν είναι αυθόρμητοι σε κοινωνικά πλαίσια
Δε μπορούν να διατηρήσουν ένα κανονικό βάρος με βάση την ηλικία, το ύψος ή την κατασκευή τους
Έχουν φοβία απόκτησης κιλών
Έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα για το σώμα τους
Στις γυναίκες, διακόπτεται η έμμηνος ρύση
Νιώθουν ότι δε βλέπουν αποτέλεσμα
Έχουν ισχυρή αίσθηση ελέγχου
Έχουν άκαμπτο τρόπο σκέψης
Δε λαμβάνουν πρωτοβουλίες και δεν εκφράζουν τα συναισθήματα τους
Σωματικά:
o Στομαχικές κράμπες ή παράπονα για πόνο στο στομάχι
o Δυσκολία συγκέντρωσης
o Μη φυσιολογικά επίπεδα στις αιματολογικές εξετάσεις (ανεμία, θυροειδής και ορμόνες, χαμηλό ποτάσιο, χαμηλή πίεση ή αργός καρδιακός ρυθμός)
o Ζαλάδα
o Λιποθυμικές τάσεις
o Κρυώνουν συνέχεια
o Προβλήματα στον ύπνο
o Στις γυναίκες, αμηνόρροια, ακανόνιστη περίοδος ή περίοδος με υψηλά επίπεδα ορμονών
o Κοψίματα και κάλοι στην κορυφή των αρθρώσεων (ως αποτέλεσμα της πρόκλησης εμετού)
o Οδοντιατρικά προβλήματα, όπως διάβρωση σμάλτου, ευαισθησία δοντιών
o Ξηροδερμία
o Ξερά και εύθραυστα νύχια
o Οίδημα γύρω από την περιοχή των σιελογόνων αδένων
o Λεπτές τρίχες στο σώμα
o Λεπτές τρίχες μαλλιών, εύθραυστη ποιότητα μαλλιών
o Κοιλότητες η δυσχρωμίες στα δόντια (λόγω εμετού)
o Αδυναμία μυών
o Κίτρινο δέρμα (συχνή κατανάλωση καρότων)
o Κρύα χέρια και πόδια
o Αργή επούλωση πληγών
o Χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα
Στην ψυχογενής ανορεξία, το σώμα δε δέχεται τα σημαντικά θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά. Με αυτό τον τρόπο, αναγκάζεται να καταστείλει όλες τις λειτουργίες κατανάλωσης ενέργειας και ως αποτέλεσμα προκαλούνται σοβαρά ιατρικά προβλήματα.
Γενικότερα, ο ανθρώπινος οργανισμός έχει υψηλή ανθεκτικότητα στις διατροφικές διαταραχές και φαίνεται να ανταποκρίνεται καλά στη θεραπεία ακόμα και στις περιπτώσεις υψηλού κινδύνου. Όμως, η ανισορροπία στους ηλεκτρολύτες μπορεί να αποβεί θανατηφόρο γεγονός.
Συμπερασματικά, είναι πολύ σημαντική η κατανόηση του τρόπου επίδρασης των διατροφικών διαταραχών στον ανθρώπινο οργανισμό τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε σωματικό επίπεδο.