Όταν σκέφτεστε τα πρώτα χρόνια της ζωής σας, τι σας έρχεται στο μυαλό; Ίσως σας έρχεται η εικόνα της παιδικής χαράς το καλοκαίρι με μία φέτα καρπούζι στο χέρι, ένα γαργαλητό του πατέρα σας, οι βόλτες με το ποδήλατο ή οι βραδιές ταινίας με την οικογένεια. Μπορεί να είστε από τους τύπους που δεν έχουν και τόσο αγαπημένες αναμνήσεις ή απ’ αυτούς που έχουν μόνο σκοτεινά σκηνικά να θυμούνται…
Τί είναι το σύνθετο τραύμα;
Πολλοί από εμάς μπορούμε να καταλάβουμε ένα τραύμα. Όταν το σκεφτόμαστε, συχνά το συνδυάζουμε με κάποια σημαντικά γεγονότα που μας αλλάξαν τη ζωή. Σκεφτόμαστε τραγικές σκηνές κακοποίησης, ατυχήματα, φυσικές καταστροφές και πόλεμο – γεγονότα που θέτουν ορόσημα της ζωής, το «πριν» και το «μετά». Αυτές οι εμπειρίες συχνά υπενθυμίζονται σε όσους δεν το έχουν αποδεχτεί ή διαχειριστεί κατάλληλα, μέσα από όνειρα, εφιάλτες ή κακές συμπεριφορές…
Το σύνθετο τραύμα είναι αυτό για το οποίο δε μπορεί κάποιος να πει και πολλά – σαν ένα διακριτικό, αργό «κάψιμο» που ξεκίνησε από τη παιδική ηλικία και επηρεάζει βαθιά το άτομο μέχρι και σήμερα.
Το σύνθετο τραύμα είναι δύσκολο να περιγραφεί ή να ανακαλεστεί στη μνήμη. Ίσως το άτομο θυμάται στιγμιότυπα από παιδική ηλικία, όπως το να περιμένει το μπαμπά του για ώρες να γυρίσει στο σπίτι. Ίσως και να περιγράφεται ως ένα γενικό συναίσθημα ενόχλησης ή απομάκρυνσης.
Το σύνθετο τραύμα δε αποτελεί πάντα αυτό που συνέβη στο άτομο αλλά και αυτό που δε συνέβη. Μπορεί το άτομο να μην έλαβε τον βασικό σεβασμό ή την αξιοπιστία από κάποιον άλλον σημαντικό ενήλικα.
#Τρόπος 1
Το τραύμα μπορεί να επηρεάσει βαθιά το σώμα, συμβάλλοντας στην εμφάνιση μίας ασθένειας
Το σύνθετο τραύμα μπορεί να προκαλέσει σωματικές συνέπειες και όχι μόνο ψυχολογικές. Εδώ και χρόνια μελετάται αυτό από την επιστήμη και έχει εξαχθεί το συμπέρασμα ότι το τραύμα επηρεάζει έντονα τη σωματική υγεία.
Μία έρευνα του 2013 στο Virginia Commonwealth University School of Medicine βρήκε ότι όσοι βίωσαν τραυματικά γεγονότα στην παιδική ηλικία, ειδικά σεξουαλική βία, είχαν υψηλά ποσοστά εμφάνισης καρκίνου. Μία νέα έρευνα του 2019 επιβεβαίωσε τον παραπάνω κίνδυνο, αναφέροντας πως αυτό συμβαίνει διότι τα άτομα αυτά ήταν πιο ευάλωτα στην παχυσαρκία, στη προβληματική χρήση αλκοόλ και ουσιών. Υψηλές συνδέσεις βρέθηκαν και για καρδιακές ασθένειες, αυτοάνοσα νοσήματα και χρόνιους πονοκεφάλους.
#Τρόπος 2
Το τραύμα μπορεί να είναι βλαβερό για τη σχέση του ατόμου με τη σεξουαλικότητά του
Η ανατροφή σε ένα υγιές, ενθαρρυντικό περιβάλλον επιτρέπει στο παιδί να μάθει να αναγνωρίζει το σώμα του και τη σεξουαλικότητα του με έναν τρόπο υγιή και λειτουργικό. Αλλά όταν δεν υπάρχουν γνώσεις ή ένα θετικό πρότυπο φύλου και σχέσης τότε αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες στη νεανική ζωή.
Μία έρευνα 10,000 ενηλίκων βρήκε ότι όσο πιο πολλά τα παιδικά τραύματα, τόσες πιο πολλές πιθανότητες τα άτομα να αποκτήσουν ένα σεξουαλικό μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ). Το 7% των αντρών χωρίς παιδικά τραύματα δεν είχαν ΣΜΝ και το 39% των αντρών με παιδικά τραύματα είχαν ένα ΣΜΝ.
Σε ότι αφορά την παιδική εγκυμοσύνη, υπάρχει πάντα ένας εσωτερικός σύνδεσμος. Σε ένα μεγάλο δείγμα της Καλιφόρνια, το 16% των γυναικών με τραύματα από παιδική ηλικία αποδείχθηκε ότι είχε ενασχόληση με ριψοκίνδυνες συμπεριφορές ενώ το ποσοστό αυξάνεται στο 53% εάν αυτές είχαν παιδικά τραύματα.
#Τρόπος 3
Ακόμα και ο τρόπος κατανόησης του χρόνου και της πραγματικότητας μπορεί να διαστρεβλωθεί από ένα σύνθετο τραύμα.
Πως θυμάστε το παρελθόν σας; Να σχεδιάζεται γι’ αυτό; Όλοι έχουμε φόβους αλλά όσοι βίωσαν τραύμα κυριολεκτικά είχαν τρύπες στο παρελθόν και στο μέλλον. Μία έρευνα με δείγμα πάνω από 5,000 άτομα που είχαν παιδικά τραύματα έδειξε οτι αυτά τα άτομα είχαν έξι φορές περισσότερες πιθανότητες να ενασχοληθούν με παράξενες ή επικίνδυνες συμπεριφορές, σε σχέση με όσους δεν είχαν καθόλου τραύματα.
Ακόμα και το παρόν φαίνεται από απόσταση σε όσους έχουν κάποιο σύνθετο τραύμα. Είναι σαν μία εμπειρία αποπροσωποίησης (βλέπω τον εαυτό μου έξω από το σώμα ή από πάνω). Στην καθημερινή ζωή μπορεί να εκδηλωθεί ως έλλειψη ευαισθησίας στον πόνο, απώλεια μυϊκού ελέγχου ακόμα και ανικανότητα για κατάποση. Όσοι έχουν βιώσει παιδικά τραύματα, έχουν περισσότερες πιθανότητες για εμφάνιση αποπροσωποίησης.
Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας ή αλλιώς «πολλαπλή προσωπικότητα» είναι μία σοβαρή και σπάνια μορφή αποπροσωποίησης που προκύπτει εξαιτίας παιδικού τραύματος. Αυτό συμβαίνει όταν το άτομο δε μπορεί να διατηρήσει έναν συνεπή εαυτό και φαίνεται να αλλάζει ακουσίως διαφορετικές ταυτότητες.
Οι συνέπειες του παιδικού τραύματος είναι πολυσύνθετες και απαιτούν προσοχής και θεραπείας. Τα θετικά νέα είναι ότι το τραύμα θεραπεύεται ψυχοθεραπευτικά και στις βαριές περιπτώσεις και ψυχιατρικά.