Σκεφτείτε τις εξής οπτικές ή νοοτροπίες: «Το στρες είναι βλαβερό» και «Το στρες είναι βοηθητικό». Ειδικότερα…
- Το στρες είναι βλαβερό γιατί
- Μπλοκάρει τη μάθηση, την ωρίμανση και την παραγωγικότητα
- Χειροτερεύει την υγεία και το πάθος για ζωή
- Θα πρέπει να αποφεύγεται επειδή επηρεάζει αρνητικά
- Το στρες είναι βοηθητικό γιατί
- Βελτιώνει τη μάθηση, την ωρίμανση και την παραγωγικότητα
- Βελτιώνει την υγεία και το πάθος για ζωή
- Θα μπορούσε να γίνει χρήσιμο επειδή επηρεάζει θετικά
Ποιες απ’ τις παραπάνω δηλώσεις είναι πιο ισχυρή; Είναι βλαβερό ή βοηθητικό;
Σκεφτείτε τους λόγους που επιλέξατε μία δήλωση/νοοτροπία. Τι σας έρχεται στο μυαλό; Εάν είστε όπως όλοι, θα επιλέξατε να υποστηρίξετε τη νοοτροπία ότι το στρες είναι βλαβερό. Προκύπτει όμως ότι η συγκεκριμένη νοοτροπία μπορεί να σας βλάψει περισσότερο παρά λιγότερο. Το να θεωρείτε ότι το στρες είναι βοηθητικό μπορεί να σας επιφέρει μερικά οφέλη…
Το στρες γενικά θεωρείται ως κάτι κακό – κάτι αρνητικό που σας «πληγώνει». Συγκεκριμένα, αυτό συμβαίνει επειδή το στρες έχει αρνητική «φήμη εδώ και χρόνια και πολλές φορές φαίνεται να ισχύει. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το στρες μπορεί να σας «σκοτώσει», να σας επηρεάσει αρνητικά σε όλα τα επίπεδα (σωματικά, ψυχικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και πνευματικά). Το υπερβολικό στρες (δυσφορία ή χρόνιο στρες) μπορεί να προκαλέσει ασθένειες και διαταραχές, κάνοντας τον πόνο και τις αρρώστιες χειρότερες και να οδηγήσει σε προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, απομόνωση και εξουθένωση.
Άρα, πως μπορεί το στρες να είναι καλό; Ερευνητές του στρες (Alia Crum κα Kelly McGonigal στο Stanford University) έχουν διερευνήσει το θέμα και τις απόψεις για το στρες. Έκαναν μετρήσεις σχετικά με το πόσο καλά οι άνθρωποι μπορούν να διαχειριστούν το στρες, πόσο λειτουργικοί είναι στην καθημερινότητα τους, πόσες σωματικές ενδείξεις (ορμόνες) προκαλούνται στο σώμα τους και άλλα.
Αυτό που βρήκαν είναι ότι τα άτομα που πιστεύουν ότι το στρες είναι βοηθητικό, ήταν πιο ικανοποιημένοι στη ζωή τους, λιγότερο καταθλιπτικοί, περισσότερο παραγωγικοί και ευτυχισμένοι στην εργασία τους και είχαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στις δυσκολίες της ζωής. Έβρισκαν πιο πολύ νόημα στη ζωή (McGonigal, 2015).
Αλλάζοντας την οπτική για το στρες
Πιθανόν πολλά άτομα σε όλες τις καταστάσεις θεωρούν το στρες ως βλαβερό. Την ίδια στιγμή πολλά άτομα βελτιώνονται περισσότερο όταν αλλάζουν την νοοτροπία τους απέναντι στο στρες.
Έρευνες έχουν δείξει ότι το στρες είναι πιθανότερο να είναι βλαβερό όταν, εξαιτίας αυτού, νιώθετε ανίκανοι, εκτός ελέγχου, χωρίς νόημα ή απομόνωση απ΄ τους άλλους (McGonigal, 2015). Έχουν δώσει τον όρο “τα τρία Α του κινδύνου για στρες: αβοηθησία, απελπισία, απομόνωση’’.
- Όταν είστε πνιγμένοι απ΄ το στρες, νιώθετε αβοηθησία; Ότι δηλαδή δε μπορείτε να κάνετε τίποτα γι΄αυτό;
- Νιώθετε απελπισία – μία αίσθηση ότι η ζωή σας θα είναι πάντα δύσκολη;
- Θέλετε να αποφύγετε ή να κρύψετε το στρες και συχνά καταφεύγετε στο φαγητό, στο αλκοόλ, στην υπερβολική εργασία, στην αναβλητικότητα, στην απομόνωση ή στο «πνίξιμο» των συναισθημάτων;
Ως νέα στρατηγική, γιατί δεν επωφελείστε από κάτι που ήδη έχετε; Τα δυνατά σημεία του χαρακτήρα σας!
Διαχειριστείτε την απομόνωση
Χρησιμοποιήστε την περιέργεια σας για να ρωτήσετε ένα άτομο μία επιπλέον ερώτηση: ρωτήστε τον για τα συναισθήματα του και πείτε του και εσείς για τα δικά σας. Στην πορεία, θα καταλάβετε ότι είχατε μία συζήτηση με νόημα και ότι όλοι λίγο πολύ νιώθουν όπως εσείς.
Διαχειριστείτε την απελπισία
Όταν νιώθετε απελπισία, ξεχνάτε ό,τι έχετε δυνατό και θετικό επάνω σας. Ξεχνάτε τις δυνάμεις που σας έχουν φέρει μέχρι σήμερα εκεί που είστε. Χρησιμοποιήστε τες σήμερα και αύριο. Εάν είστε απ΄ αυτούς τους τύπους που εκτιμούν την ομορφιά γύρω τους και επηρεάζονται απ΄ αυτήν, φύγετε απ’ το σπίτι και πηγαίνετε σε μία περιοχή όπου μόνο ωραία μπορείτε να νιώσετε, εξαιτίας της ομορφιάς του τοπίου.
Διαχειριστείτε την αβοηθησία
Δείξτε το πείσμα, τη σωφροσύνη και την ηγετική ικανότητα που έχετε και κάντε κάτι στο οποίο έχετε καλά τον έλεγχο. Ένα πράγμα τη φορά. Η ικανότητα για ηγεσία μπορεί να σας αποσπάσει απ’ τις σκέψεις που έχετε σχετικά με την ανημπόρια και να τις μετατρέψει σε δύναμη. Χρησιμοποιήστε τη σωφροσύνη να σχεδιάζετε πλάνα και να οργανώνετε καταστάσεις και το πείσμα σας να αναλάβετε δράση και να ολοκληρώσετε καθήκοντα (έστω και μικρά). Με την εκπλήρωση πραγμάτων, με έναυσμα τις εσωτερικές σας δυνάμεις, μπορείτε να αποκτήσετε περισσότερο έλεγχο στις καταστάσεις.
Τελική σκέψη
Ίσως να είστε σκεπτικοί για τα παραπάνω. Μήπως, όμως, έχετε γνωρίσει κάποιο άτομο που θεωρεί το στρες βοηθητικό και έχει λιγότερο άγχος στη ζωή του; Μπορεί και όχι. Οι ερευνητές έχουν εξετάσει την πιθανότητα αυτή και βρήκαν ότι τα άτομα, ανεξάρτητα από το ποια νοοτροπία υποστηρίζουν, βιώνουν ίδιο επίπεδο στρες. Με άλλα λόγια, το στρες είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωή μας. Όλοι έχουμε στρες, αλλά δεν έχουμε όλη την ίδια άποψη γι αυτό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Niemiec, R. M. (2019). The strengths-based workbook for stress relief. Oakland, CA: New Harbinge
