menu
Βήματα αντιμετώπισης κατάθλιψης σε άτομα τρίτης ηλικίας

Είναι μύθος ότι μετά από μερικά χρόνια οι ηλικιωμένοι δε μπορούν να μάθουν νέες δεξιότητες, να δοκιμάσουν νέα χόμπι ή να κάνουν αλλαγές στην καθημερινότητά τους. Η αλήθεια είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δε σταματά να αλλάζει, έτσι οι ηλικιωμένοι είναι τόσο ικανοί όσο και ένας νέος άνθρωπος να μάθει νέα πράγματα και να υιοθετήσει νέες ιδέες για να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη που μπορεί να του συμβαίνει.

Διαχείριση της κατάστασης σημαίνει να βρούνε νέες πηγές απόλαυσης, να μάθουν να υιοθετούν αλλαγές στη ρουτίνα τους, να παραμένουν κοινωνικά και σωματικά δραστήριοι και να νιώθουν συνδεδεμένοι με την κοινότητα και τους αγαπημένους τους.

Φυσικά, όταν κάποιος είναι καταθλιπτικός, η δράση και η αυτοβοήθεια είναι δύσκολα ενταχθούν στην καθημερινότητα. Μερικές φορές, και μόνο η σκέψη για όσα πρέπει να κάνει μπορεί να είναι συντριπτική και εξουθενωτική. Αλλά μερικά μικρά βήματα μπορεί να κάνουν τη διαφορά σε συναισθηματικό επίπεδο. Μία σύντομη βόλτα, για παράδειγμα, είναι κάτι που άμεσο και βοηθητικό – και βελτιώνει το επίπεδο της διάθεσης για τις επόμενες ώρες. Τα καθημερινά μικρά βήματα μπορούν να βοηθήσουν τη βελτίωση της καθημερινότητας ενός καταθλιπτικού ατόμου, ενώ θα τους γεμίσουν με στίγματα ελπίδας και ενέργειας.

  1. Βρείτε τρόπους να ασχολείστε με κάτι

Εάν είστε σε φάση κατάθλιψης, μπορεί να μη θέλετε να κάνετε τίποτα ή να μη δείτε κανέναν. Η απομόνωση και η αποσύνδεση από τους άλλους, όμως, χειροτερεύει την υπάρχουσα κατάσταση. Όσο πιο πολύ ασχολείστε με κάτι – κοινωνικά, πνευματικά και σωματικά – τόσο καλύτερα νιώθετε.

Αναζητήστε την πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία: από μόνοι σας, είναι δύσκολο να διατηρήσετε την διάθεσή σας σταθερή και να προσπαθείτε για την καταπολέμηση της θλίψης. Αυτή τη δουλειά την αναλαμβάνει η κοινωνική υποστήριξη – προσπαθήστε να συνδεθείτε με άλλους και να περιορίσετε το χρόνο που μένετε μόνοι σας. Εάν δε μπορείτε να βγείτε έξω και να κοινωνικοποιηθείτε, προσκαλέστε αγαπημένα πρόσωπα στο σπίτι σας ή τηλεφωνήστε τους.

Όμως, η τηλεφωνική επικοινωνία δεν αντικαθιστά την πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία. Κάντε το καλύτερο δυνατό να βλέπετε άτομα καθημερινά. Η διάθεσή σας θα σας ευγνωμονεί! Θυμηθείτε: δεν είναι ποτέ αργά για να γνωρίσετε νέους ανθρώπους. Ξεκινήστε με  επισκέψεις στα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ),  στη βιβλιοθήκη ή σε συλλόγους με άτομα παρόμοιου ενδιαφέροντος με εσάς.

Τρόποι να νιώθετε συνδεδεμένοι: για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης είναι σημαντικό να βρείτε ένα νόημα. Όσο μεγαλώνουμε, η ζωή αλλάζει και χάνουμε πράγματα που είχαμε και παράλληλα χάνετε και το νόημα. Ίσως έχετε συνταξιοδοτηθεί ή τα παιδιά σας έχουν φύγει από το σπίτι ή οι φίλοι σας δε βρίσκονται δίπλα σας. Αλλά υπάρχουν τρόποι να βρείτε νέο νόημα στη ζωή και να συνεχίσετε να νιώθετε σύνδεση με τη ζωή:

  • Βγείτε έξω στο δρόμο: μη κάθεστε όλη μέρα στον καναπέ. Πηγαίνετε στο πάρκο, κάντε μία διαδρομή για τις καθημερινές σας ανάγκες, γευματίστε με κάποιον αγαπημένο σας, πηγαίνετε σε ένα μουσείο ή χώρο ψυχαγωγίας.
  • Γίνετε εθελοντές: εάν βοηθάτε τους άλλους μπορεί να νιώσετε καλύτερα και να επεκτείνετε τα κοινωνικά σας δίκτυα.
  • Ενταχθείτε σε μία ομάδα με καταθλιπτικούς ασθενείς: το να είστε με άτομα που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα μπορεί να μειώσει το αίσθημα της απομόνωσης. Μπορεί να σας εμπνεύσει να ακούτε το πως αντιμετωπίζουν οι άλλοι παρόμοια προβλήματα.
  • Υιοθετήστε ένα κατοικίδιο: ένα ζωάκι θα σας κρατήσει συντροφιά και θα σας δίνει αφορμές να βγείτε έξω (ευκαιρία για περπάτημα και γνωριμία με άλλους). Τα αφεντικά των ζώων συνήθως λατρεύουν να συνομιλούν με τους άλλους, ενώ τα κατοικίδια παίζουν μεταξύ τους.
  • Μάθετε μία νέα δεξιότητα: διαλέξτε κάτι που πάντα θέλατε να μάθετε ή κάτι που διεγείρει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα σας  (μουσικό όργανο, ξένη γλώσσα, άθλημα, τέχνες)
  • Βρείτε ευκαιρίες να γελάτε: το γέλιο φτιάχνει τη διάθεση, επομένως μοιραστείτε αστείες ιστορίες και ανέκδοτα με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, δείτε κωμωδία ή διαβάστε ένα αστείο βιβλίο.
     
  1. Υγιεινές συνήθειες

Όταν είστε σε κατάθλιψη, είναι δύσκολο να βρείτε το κίνητρο να κάνετε το οτιδήποτε - πόσο μάλλον να προσέξετε το σώμα και την υγεία σας. Αλλά οι υγιεινές συνήθειες είναι που αλλάζουν τη φύση της κατάθλιψης. Όσο πιο πολύ φροντίζετε το σώμα σας, τόσο λιγότερο θα σας εκδικηθεί…

  • Κινηθείτε: η άσκηση είναι το καλύτερο φάρμακο της κατάθλιψης – τόσο επιδραστικό όσο και τα αντικαταθλιπτικά. Δε χρειάζεται απαραίτητα κάτι έντονο, αλλά μία βόλτα, ένας περίπατος, η χρήση της σκάλας, οι δουλειές του σπιτιού, αρκούν. Ακούστε το σώμα σας και προσπαθήστε να κάνετε καλά πράγματα γι΄αυτό.
  • Φάτε κατάλληλα: μειώστε τη ζάχαρη και τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Στην αρχή σας δίνουν ενέργεια, αλλά αργότερα επιβραδύνουν το σώμα και την κίνηση. Καταναλώστε τρόφιμα με πρωτεΐνες, σύνθετους υδατάνθρακες και υγιεινά λίπη, τα οποία θα σας κάνουν να νιώθετε χορτάτοι και συναισθηματικά ισορροπημένοι. Μην παραλείπετε γεύματα και μην πέφτετε στη παγίδα να μην τρώτε για ώρες. Αυτό αυξάνει την κούραση και το αίσθημα της ανησυχίας. Βάλτε ειδοποίηση να τρώτε κάτι κάθε 34 ώρες. 
  • Κοιμηθείτε επαρκώς: τα προβλήματα ύπνου είναι συχνά, ειδικά η αυπνία. Η έλλειψη ύπνου, όμως κάνει την κατάθλιψη χειρότερη. Βάλτε στόχο 7 με 9 ώρες κάθε βράδυ. Μπορείτε να αποφύγετε το αλκοόλ και την καφεΐνη, για να κοιμάστε ευκολότερα, ενώ διατηρήστε συγκεκριμένη, σταθερή ώρα ύπνου και κατάλληλες συνθήκες δωματίου (θερμοκρασία, ησυχία και φωτισμός)
  • Απολαύστε το φως του ήλιου: ο ήλιος μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα σεροτονίνης, να βελτιώσει τη διάθεση και να αντιμετωπίσει την εποχική κατάθλιψη. Όποτε είναι δυνατόν, βγείτε έξω στο φως και παραμείνετε εκεί για 15 λεπτά. Μερικές προτάσεις: πιείτε τον καφέ στο μπαλκόνι, στο παράθυρο ή στην αυλή, κάντε κηπουρική, κάντε βόλτα στο πάρκο ή στο βουνό με έναν φίλο. Εάν ζείτε σε περιοχές με ελάχιστο φως, προσπαθήστε να φτιάξετε μέσα στο σπίτι φωτεινή ατμόσφαιρα.  
     
  1. Κατανοήστε πότε χρειάζεστε βοήθεια

Η κατάθλιψη θεραπεύεται τόσο στους νέους όσο και στους ηλικιωμένους. Ωστόσο, επειδή στους ηλικιωμένους προκαλείται και από φυσιολογικά και σωματικά αίτια ή προκλήσεις, οποιαδήποτε θεραπεία είναι ακόμα πιο χρήσιμη. Εάν η μοναξιά είναι το κύριο σύμπτωμα, η θεραπεία με μοναξιά δεν είναι η λύση. 

  • Παράγοντες κινδύνου αντικαταθλιπτικών φαρμάκων: οι μεγαλύτεροι ενήλικες είναι πιο ευαίσθητοι στα φάρμακα και στις παρενέργειες συγκριτικά με άλλες ηλικίες. Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα τρίκυκλα αντικαταθλιπτικά (πχ Prozac) μπορούν να προκαλέσουν απώλεια οστών και αυξάνουν τον κίνδυνο για κατάγματα και πεσίματα. Επειδή είναι θέματα ασφάλειας, οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να παρακολουθούνται και να είναι αρκετά προσεκτικοί με τα φάρμακα κατά της κατάθλιψης. 
  • Ψυχοθεραπεία: η θεραπεία με ψυχολόγο ή σύμβουλο μπορεί να είναι αρκετά καθοδηγητική στους ηλικιωμένους. Βοηθάει στην εύρεση του νοήματος, στις καθημερινές υγιεινές συνήθειες, στην απελευθέρωση από τα αρνητικά συναισθήματα, στη μοναξιά και στον επαναπροσδιορισμό της ζωής.
     

Άλλα tips για βοήθεια που μπορούν να παρέχουν τα άτομα που έχουν στο περιβάλλον τους άτομα ηλικιωμένα με κατάθλιψη:

  • Προσκαλέστε αυτό το άτομο στο σπίτι σας: Η κατάθλιψη είναι λιγότερο πιθανό να εμφανιστεί όταν τα άτομα είναι δραστήρια. Προτείνετε σε αυτά τα άτομα δραστηριότητες που μπορεί να τους αρέσουν και περάστε χρόνο μαζί.
  • Οργανώστε ομαδικές εκδηλώσεις: ένα ταξίδι, μία μάζωξη, ένα πάρτι, ένα κάλεσμα μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της μοναξιάς. Να είστε ευγενικά επίμονοι εάν η πρόταση σας απορριφθεί: οι καταθλιπτικοί συνήθως νιώθουν καλύτερα όταν περιτριγυρίζονται από άλλους.
  • Ετοιμάστε υγιεινά γεύματα: ένα φτωχό διαιτολόγιο μπορεί να κάνει τη κατάθλιψη χειρότερη, άρα φτιάξτε ένα γεύμα με πολλές επιλογές τροφών και φάτε όλοι μαζί.
  • Ενθαρρύνετε το άτομο να είναι συνεπής με τη θεραπεία του: τα άτομα αυτά συνήθως αρνούνται, αποφεύγουν ή ξεχνούν τη θεραπεία τους. Επομένως βοηθήστε τους στη συνέπεια και στον προγραμματισμό της αγωγής.
  • Προσπαθήστε να εντοπίσετε εγκαίρως σημάδια αυτοκτονίας ή αυτοκαταστροφής